Kanserin yalnızca kendi hücreleriyle büyüyüp yayıldığını sanıyorsanız, yanılıyorsunuz. Son yıllarda yapılan çığır açıcı araştırmalar, sinir sistemimizin kanserle düşündüğümüzden çok daha yakın bir ilişki içinde olduğunu gösteriyor.

Bir başka deyişle: Nöronlarımız bazen bize ihanet ediyor olabilir.

“Enerji Hırsızlığı”: mitokondri transferi

Haziran ayında yayımlanan bir çalışmada, kanser hücreleri ile nöronlar arasındaki ilişki adeta “suçüstü” yakalandı.

Araştırmacılar, kanser hücrelerinin çevresindeki sinir hücrelerini manipüle ederek onların mitokondri üretimini artırdığını gözlemledi. Ardından, “nanotükür” adı verilen mikroskobik köprüler aracılığıyla bu enerji santrallerini kendi bünyelerine aktardılar.

Dahası, bu süreç görüntüleme yöntemleriyle adım adım kaydedildi:

Nöronlar mitokondri üretimini artırıyor.
Nöron ve kanser hücresi fiziksel temas kuruyor.
Nanotükür köprüleri üzerinden mitokondri transferi gerçekleşiyor.

Sonuç: Kanser hücreleri adeta “süperşarj” oluyor.

Bu durum iki kritik etki yaratıyor:

Daha agresif hale gelerek metastazı hızlandırıyorlar.
Bağışıklık sistemine karşı daha güçlü savunma geliştiriyorlar.

Kanser hücrelerinin nöronları ele geçirmesi

Heidelberg Üniversitesi’nden Frank Winkler ve Stanford Üniversitesi’nden Michelle Monje’nin yaptığı çalışmalar, özellikle glioblastoma gibi beyin tümörlerinde çarpıcı bir tablo ortaya koyuyor: Tümör hücreleri, sinir hücreleriyle kurdukları bağlantılar sayesinde büyümelerini hızlandırıyor.

Bilim insanları bu alanı “kanser nörobilimi” olarak adlandırmaya başladı bile.

Kimyasal haberleşme: Nörotransmitterler

Nöronlar yalnızca fiziksel değil, kimyasal olarak da kanser hücrelerini besliyor.

Örneğin, GABA adlı nörotransmitterin melanom hücrelerinin büyümesini teşvik ettiği bulundu. Bu bulgular, kanserin sinir sisteminden gelen sinyalleri adeta “yanlış kabloları dinleyerek” kullandığını gösteriyor.

Peki bu ilişkiyi kendi lehimize çevirebilir miyiz?

Araştırmalar, beta-bloker ilaçların (stres hormonlarının etkilerini azaltan ilaçlar) bazı kanser türlerinde tümör büyümesini yavaşlatabileceğini öne sürüyor. Bu da, sinir sistemi üzerinden kanseri durdurma ihtimalini gündeme getiriyor.

Geleceğin tedavileri nerede saklı?

Nöron-tümör ilişkisini hedefleyen tedavi yaklaşımları, gelecekte kanserle mücadelede devrim yaratabilir.