Kış öncesi Moskova’dan Kiev’e “enerji savaşı”: Binlerce kişi elektriksiz, Avrupa alarmda
Rusya, Ukrayna'nın başkenti Kiev'i ve ülke genelindeki enerji altyapısını vuran devasa bir hava saldırısıyla vurdu; 450'den fazla drone ve 30 füze, dokuz bölgede elektrik ve su kesintilerine yol açarken, bir yüksek katlı apartmanda yangın çıktı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Moskova'nın bu "barbarca kitlesel saldırısını" kınayarak, uluslararası müttefiklerden hava savunma sistemleri, enerji yardımı ve Rusya'ya karşı yeni yaptırımlar talep etti. Bu olaylar, Avrupa'da İsveç'in anti-drone yatırımları, Fransa'daki siyasi kriz ve Belçika'daki cihatçı komplo tutuklamalarıyla birleşerek kıtayı güvenlik ve istikrarsızlık kaygılarına boğuyor.
Saldırılar, Cuma sabahı erken saatlerde patlak verdi ve Rusya'nın 2022'deki tam ölçekli işgalinden bu yana en büyük hava operasyonlarından birini temsil ediyor. Ukrayna Hava Kuvvetleri, "Başkent, düşman balistik füzesi ve kitlesel drone saldırısı altında" uyarısını yaparak Kiev sakinlerini sığınaklara inmeye çağırdı. Zelenskiy, saldırının enerji sektörünü özellikle hedef aldığını belirterek, "Bu, kış öncesi halkı dondurmak için tasarlanmış bir vahşet; 450'den fazla drone ve 30 füze kullanıldı" dedi. Kiev Belediye Başkanı Vitali Klitschko, Dnipro Nehri'nin doğu yakasındaki semtlerde elektrik ve su kesintileri yaşandığını, 12 kişinin yaralandığını ve sekizinin hastaneye kaldırıldığını duyurdu. Düşürülen drone parçaları şehre yağarken, bir yüksek katlı apartman binasında çıkan yangın itfaiye ekiplerini harekete geçirdi; sosyal medyada paylaşılan görüntüler, alevler içindeki daireleri ve acil müdahale çabalarını gösteriyordu.
Enerji Bakanı Svitlana Grynchuk, Facebook üzerinden "Rus güçleri enerji şebekesine büyük çaplı bir darbe indirdi; uzmanlarımız olumsuz sonuçları en aza indirmek için tüm önlemleri alıyor" açıklamasını yaptı. Saldırının ülke çapında dokuz bölgeyi etkilediği, binlerce haneyi elektriksiz bıraktığı belirtildi. Zelenskiy, "Bu saldırılar sadece Ukrayna'yı değil, tüm Avrupa'nın enerji güvenliğini tehdit ediyor; hava savunma sistemleri ve yaptırımlar için acil desteğe ihtiyacımız var" diyerek uluslararası topluma seslendi.
Güney-doğudaki Zaporijya bölgesinde ise drone ve füzeler 12 apartman binasını vurdu; bölge valisi, yedi yaşındaki bir erkek çocuğun hayatını kaybettiğini, dört kişinin yaralandığını açıkladı. "Sivil altyapıya bu vahşi saldırı, masumları doğrudan hedef alıyor" diyen vali, hasarın boyutunu vurguladı. Toplamda bir ölü ve 16 yaralıyla sonuçlanan saldırılar, insani krizi derinleştirirken, kış yaklaşan Ukrayna için felaket habercisi olarak görülüyor.
Ukrayna, Perşembe günü işgal altındaki bölgelerden 23 Ukraynalı çocuk ve ergeni kurtarma operasyonunu başarıyla tamamladı. Zelenskiy'nin başdanışmanı Andriy Yermak, Telegram üzerinden "Çocukları Geri Getir UA" programının bir zaferi olarak nitelendirdiği eylemi duyurdu: "Bu çocuklar, Rusya'nın zorla deportasyonundan kurtarıldı ve güvenli bölgelere getirildi." Aynı gün, Birleşmiş Milletler Nükleer Ajansı IAEA, Rus kontrolündeki Zaporijya Nükleer Santrali'nin dış elektrik bağlantısının iki haftalık kesintinin ardından yeniden sağlanmaya başlandığını bildirdi. IAEA Direktörü Rafael Grossi, Ukrayna ve Rusya yetkilileriyle yapılan istişarelerin ardından başlayan süreci doğruladı; taraflar, hat kesintisinden birbirini suçluyordu.
Rusya cephesi, Perşembe günü Ukrayna'yı doğu Donetsk bölgesindeki Rusin Yar köyü yakınlarında, Rus amonyak taşıyan eski bir boru hattını patlatarak zehirli gaz sızdırmakla itham etti. Rus yetkililer, "Bu kasıtlı sabotaj, cephe hattında zehirli salınım yarattı" diyerek olayı teyit etti.
Avrupa'da Yankılanan Tehditler ve Siyasi Fırtınalar
Avrupa, Ukrayna'daki çatışmanın etkilerini hissederken, drone tehditlerine karşı savunma yatırımları hız kazanıyor. İsveç Savunma Bakanı, Cuma günü 3,5 milyar İsveç kronu (yaklaşık 367 milyon dolar) değerinde ek anti-drone sistem alımı duyurdu. Bu adım, Avrupa'da artan drone ihlallerine –Rusya bağlantısını reddederek– yanıt olarak havacılık güvenliğini güçlendirmeyi hedefliyor; uzmanlar, hibrit saldırıların Ukrayna müttefiklerini etkileyebileceğini belirtiyor.
Fransa'da siyasi belirsizlik zirveye ulaştı. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Cuma günü ana akım partilerin liderleriyle acil toplantı düzenleyerek, parçalanmış parlamentoda bütçe geçirebilecek bir başbakan arayışını yoğunlaştırdı. Ülke, iki yılda altıncı başbakanı atamak üzere; Merkez Bankası Başkanı, "Bu kriz, ekonomik büyümeyi ciddi şekilde kısıtlıyor" uyarısında bulundu. Macron'un Cuma sonuna kadar yeni ismi açıklaması bekleniyor; aday, merkez-sağdan merkez-sola geniş bir yelpazede uzlaşma sağlayabilecek biri olmalı.
Belçika'da ise terör alarmı verildi: Polis, Antwerp şehrinde üç genci, drone taşıyan patlayıcılarla cihatçı bir saldırı planladıkları şüphesiyle tutukladı. Federal Savcı Ann Fransen, "Terörist cinayete teşebbüs ve terör grubuna katılım" suçlamalarını açıklarken, Başbakan Alexander De Croo'nun da hedefler arasında olduğunu belirtti. Bu tutuklamalar, Avrupa'da yükselen radikal tehditleri gözler önüne seriyor.
ABD Başkanı Donald Trump, NATO'yu sarsan bir çıkış yaptı: İspanya'nın askeri harcamalarını artırmadığı gerekçesiyle ittifaktan ihraç edilmesi gerektiğini savundu. Haziran'da NATO üyelerinin GSYİH'nin yüzde 5'ine çıkarma anlaşmasını hatırlatan Trump, "Avrupa'nın savunma yükünü daha fazla üstlenmesi şart" dedi.
Fransa'daki Pelicot tecavüz davasında ise yeni bir karar çıktı. 44 yaşındaki işsiz inşaat işçisi Husamettin Dogan, Gisèle Pelicot'a tecavüz suçundan 9 yıldan 10 yıla hapis cezasına çarptırıldı; Nîmes Temyiz Mahkemesi, Dogan'ın ilk mahkumiyetini temyiz etmesinin ardından cezayı artırdı.
Ukrayna'daki son saldırılarda bir çocuğun ölümü ve 16 yaralının acısı, çatışmanın insani boyutunu bir kez daha ortaya koyarken, Zelenskiy'nin çağrıları uluslararası dayanışmayı test ediyor. Kış kapıda, enerji kesintileri ve kurtarma çabaları arasında Ukrayna'nın direnci, Avrupa'nın geleceğini belirleyecek. Bu gelişmeler, kıtadaki güvenlik mimarisini yeniden tanımlayan bir döneme işaret ediyor; diplomatik ve askeri adımların aciliyeti giderek artıyor.