Dünyada bir ilk: Yapay Zekâ Bakan “Diella” Arnavutluk’ta göreve başladı!

Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, yeni kabinesine dünyada ilk kez yapay zekâdan oluşan bir “bakan” ekledi. “Diella” adı verilen sistem, kamu ihalelerinden sorumlu bakan olarak tanıtıldı.

Edi Rama, 11 Mayıs 2025 seçimlerinde dördüncü dönemini kazandıktan sonra kurduğu yeni hükümette Diella’yı tanıttı. Ancak bu atama sembolik bir nitelik taşıyor. Arnavutluk Anayasası, bakanların en az 18 yaşında, zihinsel olarak ehil ve vatandaş olmalarını şart koştuğu için Diella resmî olarak bakan sayılmıyor.

Arnavutça’da “güneş” anlamına gelen Diella, yapay zekâ destekli bir sistem. Başbakan Rama, Diella’nın görevinin “kamu ihalelerinin %100 yolsuzluktan arındırılması” olduğunu açıkladı. “Ulusal ve uluslararası uzmanlardan oluşan bir ekiple, kamu ihalelerinde tam kapsamlı bir yapay zekâ modeli geliştiriyoruz. Bu model, süreci daha hızlı, verimli ve şeffaf hale getirecek,” dedi.

Diella, daha önce Arnavutluk’un e-Albania platformunda sanal asistan olarak görev yapıyordu. Bu sistemin, vatandaşların resmi belgeler için yaptığı bir milyondan fazla başvuruda yardımcı olduğu belirtiliyor.

Muhalefetteki Demokrat Parti, bu atamayı “anayasaya aykırı” ve “gösteri amaçlı” olarak nitelendirdi. Finans sektörü temsilcisi Aneida Bajraktari Bicja, “Rama genellikle reformları sembolik biçimde sunuyor, ancak bu girişim şeffaflığı artırabilecek sistemlerin gelişmesine katkı sağlayabilir,” değerlendirmesini yaptı.

King’s College London’dan Dr. Andi Hoxhaj, yapay zekânın doğru programlandığında ihalelerde şirketlerin şartları karşılayıp karşılamadığının daha net görülebileceğini belirtti. Hoxhaj, Avrupa Birliği üyelik sürecinde yolsuzlukla mücadelenin en önemli koşullardan biri olduğunu hatırlatarak, bu girişimin bu açıdan önem taşıdığını ifade etti.

Başbakan Edi Rama, Diella’nın tanıtımının “yenilikçi bir yaklaşım” olduğunu ve kabine üyelerine farklı düşünme ve çalışma biçimleri kazandırmayı amaçladığını söyledi.